Ahlen, 22.07.2209
Bağ Bozumu ve Kış Hazırlıkları
Sonbahar mevsimini hüzünlü olarak anıldığı kadar hasat mevsimi olarak da denebilir.
Bir taraftan ağaçlar yapraklarını sanki saya saya döküyorlar, öbür taraftan da son meyveler ve hasatlar da yapılıyor.Bizim için anlamı, kışa yeterli miktarda hazırlanmak.Ben sonbaharları; yapraklar döküldükçe üzülerek, kış hazırlıklarını yaptıkça da sevinerek düşünürüm.
Biz çocuklar da kendimize göre kış hazırlıkları yapardık.Fazla imkanlarımız olmadığı için kendimiz, kendimize imkan yaratmaya çalışırdık.Çocukluğumuzun kumarı ceviz oynamak idi.Daha önceki yazımda anlatmıştım.Her çocuk üttüğü cevizlerden,başakladığı cevizlerden kış için kendine küçük bir hazine hazırlar ve kış geldiğinde aileden bağımsız olarak kendi istediği zaman cevizlerinden, fındıklarından yerdi.
Esas kış hazırlığı ailecek yapılırdı ve halen de yapılır.Beyaz hevek, kara hevek, siyah ve mor gemri; kış mevsimi için ideal bir üzüm cinsleridir.Bu iş için kızıl çalı dalları en uygunudur.Bir iki metre uzunluğundaki kızıl çalı dallarından yeterli miktarda kesilir, bu daldan çıkan ince dallar beş-on santimetere uzunluğunda kesilir ve dalın kendisi ters olacak şekilde damın ağaçlarına çivi ile tutturulur ; yani dallarda çok sayıda çengeller oluşturulmuş olur.
Köyde herkes kış üzümlerini (hevekler-gemriler) sonbaharda keserek salkımları hazırlanmış olan bu çengellere asar, böylece üzümler havada beklemeye bırakılmış olur.Kışa en dayanıklı üzüm, beyaz hevektir, uzun süre saklanabilir, üzümler zaten çürümez, en fazla olsa olsa suyunu daha fazla çeker, kurumaya yüz tutar.Bu üzüm daha da tatlı olur.Üzümler ambar dediğimiz serin odalarda saklanır.Kerpiçten yapılmış ambarlar, birazcık da göherçile olursa, meyve saklamak için gayet iyidir. Göherçile, kerpiç evler zeminden biraz rutubet alırsa biz göherçile deriz.lsı farkı çok değişken değildir.
Aynı ambarlarda diğer meyvelerimizi de depo eder kışa beklemeye bırakırız. Başta amasya elması olmak üzere davşanbaşı, datlıbaaaş, hayvan elmesı, rast elması (oldukça ekşi olan bu elma kışa doğru mayoşu olur), gönen elması gibi kışa dayanıklı olan elma cinsleri kış için saklanır.En dayanıklı ve kalitetelisi amasya elmasıdır.Son yıllarda soğuk hava depolarına götürüyor herkes elmasını, yoğurdunu, yağını……
Bunlardan başka kış hazırlığı olarak, bandırma, köfter, iğde, ceviz, fındık, muşmula gibi yiyecekler hazırlanır, ev ziyaretlerinde misafirlere bu yiyeceklerden koca sininin ortasına doldurulur ve sunulur.
Böylece kış mevsimi daha renkli yaşanmış olur.
Mustafa Dumlu